سبزی‌های مخصوص استان گیلان جزو معروف‌ترین شناسه‌های این استان سر سبز و زیبا شناخته میشود. به دلیل موقعیت مکانی و جغرافیایی استان گیلان موجب این شده است که پوشش گیاهی به خوبی و به صورت خود رو پدید بیاید. دلیل این رویش خودکار روطوب موجود هوای این استان و داشتن خاک حاصلخیزش است.
در چند دهه قبل ساکنین این استان زیبا برای به دست آوردن مواد خوراکی که بیشتر از سبزیجات بوده انرژی زیاد و زمان زیادی صرف پیدا کردن و کشت کردن گیاهان خوراکی خود نمی‌گذاشتند؛ چون در بین این پوشش گیاهی که در جنگل رشد می‌کرد، انواع سبزی‌های معطر شمالی پیدا بود. ساکنین این استان با رفتن به جنگل یا دشت می‌توانستند به این سبزی‌های معطر که هم در غذا برای پخت و پز کاربرد داشته و هم به عنوان خوراکی به صورت خام مصرف می‌شده را پیدا کنند.
امروزه به دلیل افزایش جمعیت در این مکان زیبا باعث شده که ساکنین این استان برای دستیابی به سبزی‌های معطر شمال پوشش گیاهی دشت و جنگل را تبدیل به باغ و باغچه کنند تا به صورت شخصی این گیاهان را با صرف انرژی و زمان به دست آورند.
سبزی معطر گیلانی برای خورشت
همان طور که گفته شده به دلیل رطوب در استان گیلان این امکان را می‌دهد انواع سبزی‌های معطر در این استان رویش پیدا کند.
بعضی از این سبزی‌ها معطر شمالی به صورت جدا گانه به خورشت برای ناهار و شام استفاده می‌شوند و بعضی دیگر برای خوش طعم و خوش عطر کردن غذاهای دیگر به کار می‌روند. مثلا در استان گیلان مصرف ماهی، مخصوصا ماهی سفید که ماهی بومی آب‌های دریای خزر می‌باشد، با پخته شدن یا استفاده‌ی هم زمان در خوردن این غذای خوشمزه بسیار کاربرد و لذت بخش است.
در استان گیلان برای انواع پوشش گیاهی اسمی گذاشته شده و به گیاهی که به صورت خودکار رشد می‌کند واش گفته میشود. واش در اصطلاح به معنی علف می‌باشد اما چند مدل از واش‌ها هم خوراکی می‌باشند و جزو سبزی‌های معطر گیلانی که به صورت‌های مختلف مصرف میشود.
به عنوان مثال تورش واش، خال واش، چو واش و… هستند. از این واش‌ها و گیاهان دیگر برای ساخت خورشت استفاده می‌کنند.
تورش واش
این نوع سبزی گیاهی خودرو می‌باشد، شکل این گیاه همانند شبدر که دارای سه پر بر روی یه ساقه‌ی نازک است. این گیاه در تمام طول تابستان بدون کاشته شدن توسط کشاورز در مکان‌های به خصوصی مانند سر راه و پای دیوار رویش می‌کند.
این گیاه برای پخت خورشت آبکی به کار می‌رود. این خورشت که جزو غذاهای بومی استان گیلان است با خورد کردن تورش واش و سرخ کردن آن و اضافه کردن مواد دیگری مثل مرغ، بادمجان و گوجه سرخ شده به آب داغ و پس از جا افتادن این خوراک خوشمزه با اضافه کردن آبغوره این خورشت آماده شده و از خوردن آن لذت ببرید.
خال واش یا کوت کوتو
این گیاه جزو سبزی‌های معطر شمال است که به صورت خودکار در باغ رشد می‌کند. این گیاه برای مصروف دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد، این گونه که از عرق این گیاه برای از بین برد باد معده و دل درد استفاده میشود.
ظاهر این گیاه با داشتن ساقه‌ی چهارگوش و برگ‌های ساده قابل شناسایی است. در غذاهایی مانند خورشت هفت بیجار، خولی اُو (خولی آب)، مرغ ترش، انار بیج، ترش تره و در خوراکی به نام دلار استفاده میشود. یک نمونه از این گیاه که در جنگل رویش پیدا می‌کند به نعنا فلفلی معروف است که بو و عطر تندتر نسبت به نمونه‌ای توسط کشاورز کاشته میشود را دارد.
چو واش
چو واش یا اشکنه دیگر سبزی معطر گیلان است. این گیاه با داشتن ساقه‌ای قرمز کم رنگ و برگ‌های همانند تاج خروس قابل شناسایی است. این گیاه در فصل بهار رشد کرده و آن را در غذاهایی مانند اشکنه تره استتفاده می‌کنند، به این گونه که اولی این گیاه را پخته و سپس سرخ می‌کنند و با تخم مرغ به یک غذایی خوشمزه و اصیل در گیلان تبدیل میشود.
سبزی خوردن‌های معطر گیلان
در استان گیلان جز انواع سبزی‌های معطر شمالی یک واش وجود دارد که خوراکی نیست ولی بسیار معرف در بین واش‌های خوراکی که نام برده شد به نام سگه واش، که به صورت خودکار رویش پیدا می‌کند و این گیاه به دلیل رشد سریع‌اش و کاربردی نبودن این گیاه برای خوراکی انسان جز حیوانات گیاهخوار، آن را کنده و از باغ حذف می‌کنند.
نام سبزی‌های معطر شمال از روی خاصیت، بو، طعم و محل رویش گذاشته میشود. سبزی‌های معطری مانند خرش یا خنش، بادرنگبویه یا وارانبو، خورفه یا خلفه، تورنگ زبانی، هیل یا خیل (گیشنیز)، چوقاق، گینج واش یا گیجا واش و… هستند.
خرش یا خنش
این گیاه از سری گیاهانی در تیره‌ی نعنا که دارای ساقه‌ی چهار گوش و برگ‌هایی بر روی ساقه‌اش شناخته میشود. این گیاه مانند خال واش است و از سبزیجات معطر هستند. این گیاه را نه تنها به صورت خام مصرف می‌کنند، بلکه به صورت پخته و با تخم مرغ به عنوان یک وعده‌ی غذایی برای ناهار یا شام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چوچاق
این گیاه جز این که در استان گیلان معروف است، در کشورهای اروپایی و آمریکایی به دلیل خواصی که دارد مورد استفاده ساکنین این کشورها است. از طعم خوب آن برای استفاده در غذا و خوردن آن به صورت خام قرار می‌گیرد. از ریشه‌ی این گیاه برای درمان قوای جنسی و از خاکسترش برای درمان بواسیر استفاده میشود.
سبزی معطر گیلانی برای کوکو
یکی از مورد علاقه‌ترین خوراکی‌ها برای ساکنین استان گیلان کوکو می‌باشد. کوکو در دو نوع کوکو سبزی و کوکو سیب زمینی وجود دارد. برای درست کردن این کوکوها برای خوش طعم کردنش از سبزی معطر گیلانی استفاده میشود.
بادرنگبویه یا وارانبو
این گیاه در خیلی از غذاهای گیلانی کاربرد دارد، مانند کوکو سبزی و ماهی شکم پر که به ماهی دبیج معروف است. شکل این گیاه ساقه‌ای کوتاه و برگ‌های پهن دندانه‌دار که بر روی برگ‌هایش پرزهای ریزی وجود دارد شناخته میشود. این گیاه خوش عطر به همراه غذا به صورت خام با دیگر سبزی‌ها مصرف میشود.
گینج واش یا گیجا واش
این سبزی معطر شمالی به صورت خودرو در استان گیلان رویش پیدا می‌کند. اما این گیاه در جزایر بریتانیا و مناطق معتدل اروپا دیده شده و جزو سبزیجات معطر صحرایی است. از این گیاه خوش عطر برای تهیه‌ی غذاهایی مانند سبزی پلو و کوکو سبزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از خواص این گیاه می‌توان به این مورد اشاره کرد که دارای آب فراوانی است و باعث ادرار شده و همین موضوع سبب استفاده برای اشخاصی که سنگ کلیه دارند توصیه میشود.
البته در استان گیلان جز این سبزی‌های نام برده شده سبزی‌های معطر گیلان دیگری وجود دارد که هم دارای خواص و عطر زیادی‌تری هستند و ساکنین این استان برای موارد خوراکی و دمانی و آشپزی مورد استفاده قرار می‌دهند. برای تهیه انواع سبزی‌های معطر شمال با مراجعه به سایت جورا مارکت که به صورت آنلاین ثبت سفارش انجام داده و در کمترین زمان ممکن برای شما ارسال می‌گردد.
