سبوس برنج چیست و چه خواصی دارد
یکی از فراورده‌های با ارزش برنج، سبوس برنج است که دارای خواص فراوان برای بدن بوده و توسط پزشکان و متخصصان طب سنتی برای مصرف توصیه می‌شود.
سبوس به لایۀ نازکی از پوست برنج گفته می‌شود که دارای ویتامین و مواد معدنی فراوانی برای بدن و موجب برطرف کردن نیازهای معدنی بدن شخص مصرف کننده خواهد شد.
این لایۀ نازک بر اثر سایش دانۀ برنج در کارخانه شالی‌کوبی از بین خواهد رفت؛ که به این فرایند سفیدکردن برنج گفته می‌شود. بعضی افراد با شناختی که از فواید سبوس برنج دارند از برداشتن و صیقل‌دادن دانۀ برنج پرهیز می‌کنند که خاصیت و فواید مصرف برنج را بالا برده و از مضرات مصرف زیاد برنج جلوگیری می‌کند.
به طور عامیانه به برنجی که لایۀ سبوس آن بر روی دانه باقی‌مانده باشد برنج قهوه‌ای (در استان گیلان به اصطلاح برنجِ زرچه) گفته می‌شود.
امروزه به دلیل پیشرفت‌های فراوان در صنعت، دستگاه‌‌هایی ساخته شده‌اند که سبوس برنج را جدا و به‌صورت پودرهایی بسته‌بندی کرده و به بازار برای خرید عرضه می‌کنند.
در ادامۀ این مقاله به خواص سبوس برنج و نحوۀ استفاده از آن را بررسی خواهیم کرد.
سبوس برنج چیست؟
همان‌طور که گفته شد سبوس برنج به‌صورت جداگانه در بازار وجود دارد و در مدل و روشهای متفاوتی متوان از آن در غذا، تهیۀ نان و دم‌نوش‌های دارویی استفاده کرد.
سبوس برنج دارای طبیعی معتدل است و سرشار از ویتامینهای B1، B2، B5، B6 و E، آنتی‌اکسیدان، فیبر زیاد، مواد معدنی مانند منیزیم، کلسیم، آهن، منگنز، روی، مس، سلنیم، پتاسیم و همچنین اسیدهای چرب مفید برای بدن می‌باشد.
بسیاری از افراد، پوست برنج و سبوس آن را با یک دیگر اشتباه می‌گیرند. درصورتی‌که شلتوک (پوست خارجی برنج) و سبوس آن با هم متفاوت هستند.
این دولایه از ویتامینهای فراوانی برخوردار هستند؛ اما به دلیل استفاده از سم در هنگام کشت برنج، توصیه می‌شود که از استفاده شلتوک برای مصرف خوراکی پرهیز شود.
خواص سبوس برنج برای لاغری
یکی از موارد پرمصرف سبوس برنج برای لاغری می‌باشد. دلیل این موضوع، وجود فیبر در سبوس برنج بوده که برای بدن و تناسب‌اندام و کنترل جذب کربوهیدرات بسیار مفید است.
زمانی که غذا و خوراکی‌هایی با کربوهیدرات بالا مصرف کنید، باعث افزایش وزن و بالارفتن میزان قند خون خواهد شد؛ اما در مقابل مصرف فیبر، موجب می‌شود که جذب این کربوهیدرات پایین آمده و بدن به میزان کافی کربوهیدرات موردنیاز خود را برای انجام فعالیت‌های بدنی جذب کند.
خواص سبوس برنج برای مو
یکی دیگر از خاصیت سبوس برنج برای مو می‌باشد. سبوس برنج به دلیل داشتن طبع معتدل و خاصیتی میان اسیدی و بازی (خنثی)، برای مو بسیار مناسب است.
وجود ویتامینهای گروه B در سبوس از دیگر موارد خواص سبوس برنج برای مو بوده که باعث می‌شود از سفیدشدن مو در سنین بالا جلوگیری کرده و همچنین موجب بالارفتن مقاومت مو در برابر کشش و آسیب در شرایط آب و هوایی نامناسب خواهد شد.
خواص سبوس برنج برای پوست
وجود آنتی‌اکسیدان و چربی‌ها مفید در سبوس برنج و استفاده از این ماده خوراکی، در طول روز می‌تواند برای پوست صورت مناسب باشد.
وجود چربی‌های مضر و اضافی در لایۀ زیرین پوست باعث می‌شود که صورت جوش بزند، اما با واردشدن آنتی‌اکسیدان و چربی‌های مفید موجود در سبوس این شرایط برای چربی‌های اضافی زیرپوستی ایجاد نخواهد شد و از بروز جوش صورت جلوگیری به عمل می‌آید.
این مورد از جمله خواص سبوس برنج برای پوست است که در طب سنتی و روشهای نوین زیبایی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خواص سبوس برنج با شیر
یکی دیگر از موارد مصرف سبوس برنج به همراه شیر است. این ترکیب باعث ایجاد شادابی در پوست صورت و از پیری زودرس جلوگیری می‌کند. توصیه می‌شود که هر روز صبح به‌صورت ناشتا، یک قاشق غذاخوری سبوس برنج را در شیر به همراه عسل مخلوط کرده و میل بفرمایید.
همچنین به دلیل وجود ویتامین E در سبوس برنج که حلال در چربی است، باعث شده که به‌راحتی این ویتامین همراه با شیر جذب بدن شما شود و تأثیرات مثبتی در پوست صورت و شفافیت پوستتان داشته باشد. این نوشیدنی به دلیل ترکیب شدن شیر و عسل از طعم جذابی برخوردار می‌باشد.
عسل که از خاصیت‌های فراوانی برخوردار است برای تمام سنین قابل مصرف و مناسب است. البته از دیگر خواص سبوس برنج با شیر می‌توان به موارد دیگری مانند ترمیم جای زخم و ازبین‌بردن ترک‌های پوستی اشاره کرد.
نحوه تهیه سبوس برنج
سبوس برنج علاوه بر لایۀ نازکی که بین پوست برنج (شلتوک) وجود دارد و می‌توان آن را از جوانۀ جو (برنج پوست‌کنده نشده)نیز تهیه کرد.
از این سبوس‌‌های به‌دست‌آمده در تهیۀ روغن سبوس استفاده می‌شود که نیازمند مقدار زیادی از سبوس است. نکتۀ بسیار مهمی که در روغن‌گیری سبوس وجود دارد، استفاده از روش کمپرس سرد می‌باشد که بهترین و باکیفیت‌ترین روغن سبوس برنج را برای مصرف‌کننده تولید می‌کند.
روشهای دیگری هم وجود دارد که با استفاده از مواد شیمیایی انجام شده که اکثر خواص و ویتامینهای مهم موجود در سبوس برنج را از بین خواهد برد.
دستیابی به سبوس برنج در خانه، کاری بسیار دشوار و نشدنی است؛ زیرا برای تهیۀ سبوس برنج نیازمند دستگاه‌ها و ابزارهای صنعتی پیشرفته و قوی است که در کارخانه‌های شالی‌کوبی وجود دارند.
این دستگاه‌های پیشرفته پس از جداسازی شلتوک برنج، دانۀ برنج را از دستگاهی که با فشار و قدرت سایش مشخص و کمی که دارد عبور می‌دهد و باعث شده این لایۀ نازک قهوه‌ای‌رنگ از روی دانۀ برنج برداشته شود.
در انتها سبوس به‌دست‌آمده جمع‌آوری می‌شود و در کارخانه بسته‌بندی و به بازار عرضه شده تا افراد بتوانند برای استفاده در انواع خوراکی و تهیۀ غذا از این سبوس استفاده کنند.
نحوه استفاده از سبوس برنج
شاید برای شما این سؤال مطرح شود که از سبوس برنج چه استفاده‌هایی می‌شود؟
در جواب این سؤال می‌توان این‌گونه گفت موارد مصرف سبوس برنج بسیار گسترده است که نه‌تنها در طب سنتی بلکه در روشهای طبی امروزی هم مورداستفاده قرار می‌گیرد.
بیشترین موارد مصرفی سبوس برنج در زیبایی، دریافت ویتامین‌ها، تکمیل مواد معدنی موردنیاز بدن، درمان بیماری‌های سیستم گوارشی مانند یبوست، تنظیم فشارخون، کاهش کلسترول خون، مناسب‌بودن برای پوست و مو، استفاده برای لاغری و تناسب‌اندام، درمان دیابت و کبد چرب می‌باشند.
لازم به ذکر است که برای دستیابی به این خاصیت‌ها نیاز است که مقدار مشخصی را برای مصرف در طول روز بدانید تا موجب ضرر رسانی به بدن خود به دلیل مصرف زیاد سبوس برنج نشویم.
مثلاً برای درمان سنگ کلیه نیاز است که دو وعدۀ 10 گرمی از سبوس برنج در طول روز برای افراد بالای 3 تا 5 سال استفاده کرد تا این بیماری را درمان کرد.
برای کنترل کلسترول خون بسته به بالا یا پایین‌بودن میزان آن بین 12 الی 84 گرم در طول روز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، حتما قبل از مصرف سبوس برنج باید از پزشک متخصص خود مشاوره گرفته تا موجب اختلال نشود.
از مهم‌ترین مواردی که در سبوس برنج می‌توان اشاره کرد، لاغری و تناسب‌اندام است که مصرف 1 قاشق‌چای‌خوری از سبوس برنج به‌صورت مخلوط در لیوان آب یا آب‌میوه می‌باشد.
همچنین سبوس برنج دارای ارزش غذایی زیادی است که در مصرف آن حائز اهمیت می‌باشد. میزان کالری 246 کالری، چربی 7 گرم، کربوهیدرات 66 گرم، فیبر 15 گرم، پروتئین 17 گرم، قند 1.5 گرم می‌باشد که این مقدار با استفاده از دیگر مواد خوراکی تغییراتی خواهد داشت و موجب اثرگذاری مثبتی بر بدن اشخاص مصرف کننده خواهد داشت.
