خوراکی بخش اصلی انرژی انسان را برای انجام کارهای روزمره را فراهم می‌کند. از همین جهت خوراکی‌های مصرفی شرط اصلی برای سالم‌بودن بدن را به دنبال دارند. خوردن وعده‌های اصلی یعنی صبحانه، نهار و شام بیشترین بخش و اساسی‌ترین قسمت برای دریافت انرژی را موجب می‌شوند.
غلاتی مانند برنج که از تنوع بالایی برخوردار است در 2 الی 1 وعده در طول روز مورداستفاده قرار می‌گیرد. برنج قهوه‌ای از جمله غلاتی است که بعد از برنج سفید مورد مصرف قرار می‌گیرد.
این برنج از خواص بالا و بی‌نظیری برخوردار است که توسط پزشکان و متخصصان طب سنتی برای مصرف از توصیه‌های فراوانی قرار گرفته است. از جمله خواص برنج قهوه‌ای که بیشتر مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته می‌توان به لاغری و کنترل وزن، دیابت، کبد چرب، زنان باردار، بدنسازی و تناسب‌اندام، کودکان خردسال و نوجوان اشاره کرد.
در این مقاله ما قصد داریم به بررسی تمام این موضوعات و روش‌های استفاده که تأثیر مثبت دارند بپردازیم.
خواص برنج قهوه‌ای برای لاغری اولین موضوعی است که به بررسی آن می‌پردازیم. چون لاغری و کنترل وزن از جمله نکاتی است که تمام افراد جامعه میل به رعایت آن دارند تا زندگی بهتر و سالم‌تری داشته و به یک شخص شیک‌پوش‌تر تبدیل شوند.
اما قبل از هر چیز باید بدانیم خواص و فواید برنج قهوه‌ای که از چه مواد معدنی و مغذی‌ای تشکیل شده است.
فواید برنج قهوه ای
شاید فکر کنید که برنج قهوه‌ای همانند برنج سفید فقط یک غلات است که به‌صورت پخته شده مورداستفاده قرار می‌گیرد، اما این‌گونه نیست. این برنج از کربوهیدرات و مخصوصاً کالری کم‌تری برخوردار است که همین موضوع باعث برتری این برنج نسب به برنج سفید می‌باشد.
مواد معدنی‌ای که در برنج قهوه‌ای وجود دارد، شامل پتاسیم، کلسیم و منگنز است. منگنز موجود در این برنج اصلی‌ترین قسمت تفاوت آن با دیگر برنج‌ها می‌باشد.
منگنز برای مواردی از جمله بالابردن استحکام استخوان، ترمیم انواع زخم‌های ایجاد شده، انقباض‌های ماهیچه‌ای و عصبی و همچنین کنترل قند خون مناسب است. برای دستیابی به این موارد کافی است که در طول روز یک پیمانه از این برنج را استفاده کنید و از تأثیرات آن برخوردار شوید.
همچنین آنتی اکسیدان موجود در این برنج از ایجاد رادیکال‌های آزاد که دلیل اصلی سرطان هستند و گرفتگی‌های عروقی در قلب را جلوگیری می‌کند.
حتماً این موضوع را شنیده‌اید که سبوس برنج از خواص بالایی برخوردار است و سرشار از ویتامین‌های موردنیاز مانند B و E می‌باشد. به همین منظور امروزه سبوس برنج را به‌صورت جداگانه در بازار می‌توان یافت و از در پخت غذا استفاده کرد.
خیلی از افراد به‌اشتباه سبوس برنج را با پوست برنج می‌شناسند، اما این دو با یک دیگر متفاوت هستند. پوست برنج یک لایۀ سخت و غیر قابل هضمی است که برای محافظت از دانه برنج تشکیل شده و لایۀ سبوس در زیر این لایه قرار گرفته است که منبع اصلی ویتامین و مواد مغذی برنج می‌باشد.
در کارخانه‌های شالی‌کوبی به دلیل صیقل دادن دانۀ برنج که رنگ بهتری به دست آورد این لایه از روی برنج برداشته می‌شود.
ارزش غذایی و خواص برنج قهوه‌ای سبوس دار از دیگر برنج‌ها بیشتر است که می‌توان به این نکته اشاره کرد؛ میزان فیبری که در 100 گرم برنج قهوه‌ای سبوس‌دار 1.6 گرم و دیگر برنج‌های دارای سبوس به همان مقدار مانند برنج سفید 0.4 گرم است.
ویتامین E موجود در سبوس برنج باعث شادابی و نشاط و همچنین ایجاد رطوبت در برابر خشکی می‌شود. همچنین این ویتامین در شفاف‌سازی، روشن‌شدن پوست هم نیز تأثیرات بسزایی دارد.
سبوس برنج دارای آهن می‌باشد. زمانی که بدن شخص کمبود آهن داشته باشد، دچار خستگی، تنگی نفس، رنگ‌پریدگی، بی‌حالی، سردرد و سرگیجه‌های شدیدی خواهد شد.
این افراد می‌توانند با مصرف سبوس و برنج قهوه‌ای سبوس‌دار به درمان این مشکل بپردازند. همچنین کمبود آهن باعث کم‌خونی مخصوصاً در بانوان خواهد شد که در صورت استفاده از برنج قهوه‌ای سبوس‌دار می‌توانند این کمبود دار جبران کنند.
فیبر موجود در سبوس برنج قهوه‌ای باعث تنظیم حرکات روده و رفع یبوست خواهد شد. فیبر در آب حل شده و کار اصلی روده (رودۀ بزرگ) جذب آب است و در صورت ایجاد اختلال فرد دچار یبوست خواهد شد. همچنین فیبر باعث کاهش کلسترول در خون و ایجاد احساس سیری زودرس در افرادی که برای تناسب‌اندام در تلاش‌اند می‌شود.
ویتامین B در قسمت‌های مختلف بدن کاربردهای زیادی دارد. سلامت و ایجاد استحکام بالا در مو و ناخن، ایجاد عملکرد بهتر در سیستم عصبی و مغزی و… از جمله تأثیراتی هستند که ویتامین B موجود در سبوس برنج قهوه‌ای در بدن افراد خواهد داشت.
این موارد گفته شده تنها قسمتی از خواص سبوس برنج قهوه‌ای می‌باشد. مورد دیگری که بسیار حائز اهمیت است ارتباط برنج قهوه‌ای با بیماری دیابت می‌باشد.
برنج قهوه‌ای برخلاف برنج سفید دارای کربوهیدرات با پیچیدگی خاصی است که موجب می‌شود بدن شخص زمان بیشتری را صرف تجزیه کربوهیدرات و مصرف آن به‌عنوان قند گذاشته و امکان این که کربوهیدرات از بدن شخص بدون مصرف و تجزیه‌شدن خارج شود بسیار زیاد است.
تحقیقات انجام شده در کشور ژاپن نشان داده که مصرف برنج قهوه‌ای و سبوس آن از دلایل اصلی داشتن پوست و موهای شفاف و ابتلا کم‌تر به بیماری دیابت در این کشور است.
کشورهای قارۀ آمریکا و دیگر کشورهای قارۀ آسیا به دلیل مصرف و پخت راحت‌تر برنج سفید و نرم بودن آن موجب شده است که آمار بیماری‌های پوستی و انواع دیابت در این کشورها بالا باشد و می‌توانند با جایگزین یک‌سوم از برنج سفید با برنج قهوه‌ای این آمار را تا 16 درصد کاهش دهند.
یکی از مواردی که برنج قهوه‌ای و دیابت را با هم مرتبط می‌کند داشتن شاخص گلایسمیک کم‌تر در این برنج است. زمانی که شاخص گلایسمیک کم باشد به دنبال آن قند خون هم نیز کاهش یافته و باعث ایجاد یک اثر درمانی بر روی دیابت مخصوصاً نوع دوم آن دارد.
روند کار این شاخص این‌گونه است که موجب جذب قند خون ذر سلول شده و مقدار آن را کاهش دهد. همچنین فیبر موجود در این برنج موجب هضم آهستۀ غذا شده و از افزایش ناگهانی قند در خون را جلوگیری خواهد کرد.
خواص برنج قهوه‌ای برای لاغری
دلیل اصلی صدازدن برنج قهوه‌ای به این نام، وجود لایۀ سبوس با قطر بیشتر است که دیگر برنج‌ها دارای یک لایۀ نازک هستند که با پوست گرفته‌شدن در کارخانه‌های شالی‌کوبی از بین خواهند رفت.
در این لایۀ به‌جامانده روی دانه‌های برنج قهوه‌ای سرشار از ویتامین‌های B3، B1 و B6 و مواد معدنی مانند آهن، منگنز، کلسیم و فسفر می‌باشد.
بسیار از مردم بر این باورند که خوردن برنج باعث چاقی شده؛ اما باید به این نکته دقت کنند که نوع برنج، نحوۀ پخت برنج و خوردن آن نه‌تنها باعث چاقی نشده؛ بلکه موجب ایجاد تناسب‌اندام در فرد را به دنبال خواهد داشت.
در واقع برنج قهوه‌ای، برنجی است که فقط پوست آن گرفته شده است و مقداری زیادی از سبوس آن که به رنگ قهوه‌ای است بر روی آن باقی‌مانده، به‌اصطلاح به این برنج غلات تصفیه نشده نیز گفته می‌شود.
سبوس موجود بر روی دانه‌های برنج قهوه‌ای به دلیل داشتن کلسترول و سدیم کم‌تری که نسبت به دیگر برنج‌ها دارد برای لاغری بسیار زیاد مفید است.
بسیاری از مردم بر این باورند که با قطع‌کردن مواد غذایی خود در طول روز به بدنی ایده‌آل خواهند رسید، اما این‌گونه نیست و شخص باعث ایجاد آسیب‌های زیان‌باری به خودش خواهد شد.
برای داشتن یک کاهش وزن و تناسب‌اندام مناسب باید از غذاهایی که دارای کالری کم‌تری هستند را مورداستفاده قرار دهیم یا در صورت جذب کالری زیاد با انجام ورزش و تمرین‌های مناسب به سوزاندن این کالری اضافی بپردازیم.
همچنین می‌توانید با خوردن غذا یا غلات با اندازۀ مشخص، کالری موردنیاز برای انجام کارهای روزمره‌تان را به وارد کنید که برنج قهوه‌ای یکی از این غلات می‌باشد.
همان‌طور که گفته شد وجود منگنز زیاد در این نوع برنج باعث جذب بهتر پروتئین، کربوهیدرات، چربی و افزایش متابولیسم در بدن شده و که طبق تحقیقات انجام شده پس از گذشت 6 هفته تفاوت و تغییراتی بسیار زیادی در اطراف شکم و قسمت‌هایی که توده‌های چربی جمع می‌شوند نشان خواهد داد.
فیبر موجود در برنج قهوه‌ای حدود 3 برابر برنج سفید است که همین موضوع باعث ایجاد سیری و کم‌اشتهایی در اشخاصی که این برنج را مصرف می‌کنند خواهد شد، از همین جهت موجب کاهش دریافت کالری در طول روز می‌شود. یک پیمانه برنج قهوه‌ای حدود 10 درصد فیبر موردنیاز برای بانوان و 8 درصد فیبر موردنیاز برای مردان را نیز فراهم می‌کند.
یکی دیگر از موضوعات مهم در لاغری و تناسب‌اندام ارزش غذایی مواد خوراکی است. ارزش غذایی برنج قهوه‌ای در 100 گرم دارای 66 گرم کربوهیدرات، 6 گرم پروتئین و 2 گرم چربی می‌باشد که انرژی لازم برای انجام فعالیت‌های روزانه را در شخص فراهم می‌سازد.
این جدول ارزش غذایی برنج قهوه‌ای را در مقایسه با برنج سفید که به یک میزان هستند نشان می‌دهد.
|
مواد و محتویات |
برنج قهوه‌ای (100 گرم) |
برنج سفید (100 گرم) |
|
کالری |
360 کالری |
362 کالری |
|
آب |
12 گرم |
12 گرم |
|
پروتئین |
7.5 گرم |
6.6 گرم |
|
نشاسته |
76 گرم |
80 گرم |
|
کلسیم |
32 میلی‌گرم |
25 میلی‌گرم |
|
فسفر |
220 میلی‌گرم |
95 میلی‌گرم |
|
آهن |
1.6 میلی‌گرم |
0.8 میلی‌گرم |
|
سدیم |
10 میلی‌گرم |
5 میلی‌گرم |
|
پتاسیم |
215 میلی‌گرم |
90 میلی‌گرم |
|
ویتامین B1 |
0.35 میلی‌گرم |
0.06 میلی‌گرم |
|
ویتامین B2 |
0.05 میلی‌گرم |
0.03 میلی‌گرم |
|
ویتامین B3 |
4.8 میلی‌گرم |
1.5 میلی‌گرم |
|
فیبر |
3.5 گرم |
0.5 گرم |
|
چربی |
0.4 گرم |
1.6 گرم |
|
اسید چرب غیر اشباع |
0.1 گرم |
0.6 گرم |
به‌طورکلی به خواص برنج قهوه‌ای برای لاغری می‌توان اشاره کرد و باید به یاد داشته باشید که فقط خوردن برنج قهوه‌ای باعث تناسب‌اندام نخواهد شد و باید به همراه انجام ورزش‌های روزانه و فعالیت‌های مناسب همراه باشد تا به بدن و وزن دلخواهتان دست یابید.
خواص برنج قهوه‌ای در طب سنتی
همان‌طور که گفته شد برنج قهوه‌ای به دلیل داشتن خواص بسیار زیاد موردتوجه پزشکان و متخصصان سنتی قرار گرفته است و اولین موردی که در طب سنتی مورد بررسی قرار می‌گیرد طبع مواد خوراکی می‌باشد.
دانستن طبع موادی که در طول روز مورد استفاده قرار می‌دهیم در سلامت بدن ما بسیار تاثیرگذار است. برنج قهوه‌ای هم از این بررسی‌ها به دور نمانده است. طبع برنج قهوه‌ای سرد و خشک است اما با این تفاوت که از برنج سفید خاصیت‌های بیشتری دارا می‌باشد.
از خواص این برنج می‌توان در طب سنتی مورداستفاده قرار داد مانند: کاهش وزن و لاغری، کاهش خطر ابتلا به بیماری دیابت، سلامت سیستم عصبی، تقویت استخوان، ایجاد شادابی و خوش خلقی، درمان یبوست، سلامت پوست و مو و ایجاد عملکرد بهتر غدۀ تیروئید.
یکی از بررسی‌های انجام شده از خواص برنج قهوه‌ای بر روی هورمون‌های جنسی و سیستم عصبی بدن است. طبق گفته‌های قبل وجود منگنز در این برنج که با مصرف یک پیمانه حدود 80 درصد منگنز موردنیاز بدن را فراهم می‌کند.
این مادۀ معدنی بخش مهم و اساسی برای جذب آنتی‌اکسیدان در بدن می‌باشد که باعث جلوگیری از سرطان و تخریب سلول‌های لوزالمعده را سبب شده و بر روی سیستم عصبی و هورمونی تأثیرات غیرمستقیمی ایجاد خواهد کرد.
همچنین فیبر بالا در این برنج باعث می‌شود خطر ابتلا به یبوست کم‌تر شده و به دنبال آن شخص دچار هموروئید‌های شدید و خطرناک دچار نشود.
همچنین برنج قهوه‌ای به دلیل داشتن سلنیوم بالا باعث تغییراتی در عملکرد غدۀ تیروئیدی که موجب تنظیم متابولیسم هورمون این غده خواهد شد و به همین سبب عملکرد سیستم ایمنی بدن که بر عهدۀ غدۀ تیروئید می‌باشد را افزایش خواهد داد.
فیبر موجود در این برنج باعث می‌شود که با خوردن مقدار کمی از برنج قهوه‌ای احساس سیر بودن داشته باشید و دیگر به غذا خوردن ادامه ندهید. این موضوع جزو مواردی است که تحت توجه بسیاری از افراد که برای تناسب اندام در تلاش‌اند قرار گرفته است.
وجود کلسیم و پتاسیم در برنج قهوه‌ای و رعایت رژیم غذایی مناسب موجب می‌شود تا افراد زیادی مخصوصاً بانوان که دچار پوکی استخوان می‌شوند مناسب بوده و به تقویت استخوان کمک بسیار زیادی انجام دهد.
زندگی کردن در شهر و رعایت نکردن قوانین شهرسازی موجب شده که ساکنین شهرهای بزرگ در برابر نور خورشید قرار نگیرند و ویتامین B1 و B2 که اصلی‌ترین ویتامین‌ها برای ایجاد شادی و نشاط در انسان می‌باشد کاهش‌یافته و آمار اضطراب و آشفتگی‌های روحی در این اشخاص بالا برود. می‌توان با مصرف یک الی دو پیمانه برنج قهوه‌ای در طول هفته از بروز این‌چنین مشکلاتی جلوگیری کرد و ویتامین‌های موردنیاز بدن را فراهم ساخت.
این موارد که گفته شد تنها قسمتی از تحقیقات انجام شده از خواص برنج قهوه‌ای در طب سنتی است که در قسمت‌های بعدی خواص این برنج برای کبد چرب، زنان باردار، بدنسازی، کودکان خردسال و همچنین طرز تهیۀ این برنج که چگونه خوش طعم و با چه مواد خوراکی دیگری می‌توان برنج قهوه‌ای را پخت که تأثیرات مثبت بیشتری بر بدن شخص داشته مطالب بیشتری اضافه خواهیم کرد.
